Liệu có “hại con” khi Cha Mẹ không giỏi tiếng Anh mà nuôi dạy con song ngữ tại nhà?

Liệu có “hại con” khi Cha Mẹ không giỏi tiếng Anh mà nuôi dạy con song ngữ tại nhà?

Bạn có bao giờ tự hỏi: “Vốn từ tiếng Anh của mình hạn chế, phát âm lại chưa chuẩn, liệu dạy con bằng tiếng Anh có làm con nói sai, hiểu sai không?” Đây là nỗi lo chung của rất nhiều bậc phụ huynh Việt Nam khi muốn nuôi dạy con theo hướng song ngữ. Tin vui là: không, điều đó không hề gây hại, ngược lại, vẫn có thể mang lại rất nhiều lợi ích nếu bạn biết cách áp dụng đúng.

1. Khi không biết mô tả hành động/ sự vật bằng tiếng Anh thì có thể dùng Google Translate hay ChatGPT để hỗ trợ không?

Hoàn toàn nên! Khi không biết từ nào đó, cha mẹ có thể tra cứu ngay và học cùng con. Điều này dạy trẻ rằng học hỏi là một quá trình cả đời, và việc tìm hiểu kiến thức mới là bình thường.

• Bạn có thể nói: “Mẹ chưa biết từ này, mình thử hỏi Google/ChatGPT nhé.”
• Đây chính là mô hình hóa tư duy tò mò và giải quyết vấn đề, cực kỳ tốt cho sự phát triển của trẻ.

2. Khi vốn từ vựng hạn chế thì có thể nói tiếng Việt kèm theo tiếng Anh được không?

Câu trả lời là có. Đây chính là phương pháp translanguaging mà nhiều nghiên cứu (Wei & García, 2013) chứng minh là hiệu quả. Ví dụ: “Con nhìn kìa, đó là thuyền. In English, we say boat.” Sự lặp đi lặp lại theo ngữ cảnh sẽ giúp trẻ nhớ từ mới mà không thấy áp lực.

3. Phát âm sai có gây ảnh hưởng cho trẻ không (ví dụ “boat” và “ball”)?

Đây là nỗi lo rất thực tế. Tuy nhiên, trẻ có khả năng tự điều chỉnh phát âm rất tốt khi được tiếp xúc với nhiều nguồn tiếng Anh khác nhau (trường học, hoạt hình, bạn bè, giáo viên).

• Sai sót nhỏ từ cha mẹ không gây hại lâu dài.
• Quan trọng là trẻ phải được nghe tiếng Anh chuẩn từ nhiều nguồn khác để cân bằng.
• Mẹo: cho trẻ nghe bài hát, truyện có audio, hoặc xem hoạt hình có phụ đề. Cha mẹ cũng có thể học phát âm cùng con để cùng tiến bộ.

4. Vậy nói tiếng Anh “không chuẩn” có hại cho con không?

Câu trả lời là không (De Houwer, 2007; Lanza, 2007). Điều quyết định chính là lượng tiếp xúc và sự nhất quán, chứ không phải sự hoàn hảo của cha mẹ.

• Trẻ có thể tạm thời bắt chước cách phát âm của cha mẹ.
• Nhưng theo thời gian, khi tiếp xúc thêm với nhiều nguồn khác, trẻ sẽ “tự sửa” và phát triển vốn tiếng Anh chuẩn hơn.

5. Lời khuyên thực tế cho cha mẹ Việt

1. Cứ tiếp tục nói tiếng Anh với con, đừng ngại vốn từ hạn chế.
2. Biến việc tra từ điển, Google Translate, ChatGPT thành hoạt động chung để con học kỹ năng tự học.
3. Tăng thêm nguồn tiếng Anh chuẩn: hoạt hình, truyện có audio, nhóm chơi song ngữ.
4. Cùng con luyện phát âm qua nhạc, ứng dụng hoặc video thiếu nhi.

Tóm lại: Sự nỗ lực và tình yêu của bạn dành cho con quan trọng hơn sự hoàn hảo về ngôn ngữ. Đừng sợ mắc lỗi – chính những khoảnh khắc “chưa biết, cùng học” mới là món quà quý giá giúp con hình thành tư duy song ngữ và niềm vui học tập suốt đời.

#mruytin

Tài liệu tham khảo

• De Houwer, A. (2007). Parental language input patterns and children’s bilingual use. Applied Psycholinguistics, 28(3), 411–424. https://doi.org/10.1017/S0142716407070221
• Lanza, E. (2007). Multilingualism in the family. In P. Auer & L. Wei (Eds.), Handbook of multilingualism and multilingual communication (pp. 45–67). Berlin: Mouton de Gruyter.
• Wei, L., & García, O. (2013). Translanguaging: Language, bilingualism and education. Basingstoke: Palgrave Macmillan.